Gotenba, pomnik Wiecznej Miłości (franciszkanina) brata Zeno (-)

LOKALIZACJA: Japonia (Japan)

AUTORZY: Adolf Ryszka | Hajime Togashi

Lokalizacja/Adres: Gotenba

Data powstania: 1973-1979

Dane techniczne: kamień i brąz

Opis

8 płyt kamiennych, leżących parami, pionowa płyta z portretem zakonnika i napisem „Ningen kore mina onaji” [Ludzie są wszyscy tacy sami]

Inicjatywa Fundacji Fuji z 1973 r. Ryszka przybył do Japonii w tymże roku, sportretował jeszcze żyjącego brata Zenona Żebrowskiego (1898-1982), cenionego tam misjonarza – powstał wówczas medalion brązowy. Realizacja pomnika nastąpiła jednak dopiero w 1979. Współautorem został japoński artysta Hajime Togashi (1930-1982). „Pomnik utrzymany jest w duchu sztuki japońskiej, przemawia poprzez symbolikę form abstrakcyjnych: cztery pary niskich granitowych brył zbliżonych do sarkofagów, przywodzące na myśl otwarte ramiona, uszeregowane parami jedna za drugą, zakończone półkolistym głazem z medalionem wyobrażającym twarz misjonarza i napisem w języku japońskim” (I. Grzesiuk-Olszewska). Sam Ryszka w wywiadzie z 1980 r. tak interpretował wymowę pomnika: „niskie, koncentryczne granitowe łuki - symbolizujące rozwarte ramiona”. Dzieło wyróżnia się wprawdzie w dorobku Ryszki elokwencją symbolicznych odniesień, ale jednocześnie ujawnia typową dla niego skłonność (tu w zgodzie z kulturą dalekowschodnią) do wykorzystywania naturalnej niejako „mowy kamienia”. „Kamienie kończone obustronnie podciętym grzbietem, unoszą się w stronę biegnącej między nimi przerwy, aby przed nią lekko załamać się krótkim skłonem. Delikatnie podana supozycja uczucia otwartego i życzliwego” (B. Mansfeld, 2007). Autorzy otrzymali polską nagrodę im. Brata Alberta.

I. Grzesiuk-Olszewska, Formy pamięci, znaki czasu, „Zycie literackie”, 1988, nr 44; tejże, Polska rzeźba pomnikowa w latach 1945-1995, Warszawa 1995, s. 179-180; Adolf Ryszka. Rzeźba, kat. wyst. w Galerii Zachęta i Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku, Warszawa 1994, s. 10, 38; „Rocznik Rzeźby Polskiej Orońsko”, 1989; Adolf Ryszka. Rzeźba, kat. wyst. red. B. Mansfeld, Orońsko 2007, s. 20-23, 237; Adolf Ryszka. Rzeźby, kat. wyst. w Galerii Studio w Warszawie i Muz. rzeźby A. Karnego w Białymstoku, Warszawa 2006, s. 4-5 (fot.) i 24.

Dokumenty w archiwum rodziny.

Autor opracowania

Andrzej Pieńkos